ارائه مدل ساختاري رضايت شغلي براساس مؤلفههای عدالت سازماني در كاركنان دانشگاه تهران
محورهای موضوعی : روان شناسی
1 - جهاد دانشگاهی واحد تهران، تهران، ایران
2 - دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه: عدالت سازماني, عدالت توزیعی, عدالت رویّهای, عدالت تعاملی, رضایت شغلی,
چکیده مقاله :
اصطلاح عدالت سازماني به رفتارهای منصفانه و عادلانه سازمانها با کارکنانشان اشاره دارد. پژوهشهاي گوناگون بيانگر آن است كه عدالت بر جنبههاي متفاوت رفتار سازماني تأثیر میگذارد و اینکه ادراک عدالت سازمانی پایه و اساس رضایت کارکنان و اثربخشی آنان در سازمانها است. عدالت سازمانی شامل سه حیطه عدالت توزیعی، عدالت رویّهای، و عدالت تعاملی است. هدف از این پژوهش ارائه مدل ساختاري رضايت شغلي بر اساس عدالت سازماني است. جامعه آماری، کلیه کارکنان دانشگاه تهران شامل 3232 نفر بود. از میان آنها 175 نفر به¬صورت تصادفی انتخاب شدند. روش تحقيق پژوهش حاضر همبستگی با استفاده از "مدلیابی علّی" است. در این پژوهش، بهجهت تجزيه و تحليل اطلاعات، از مدل معرفهای چندگانه و علل چندگانه (MIMC) استفاده شد. نتایج نشان داد كه عدالت رويّهاي بر رضايت شغلي تأثیر معناداري ندارد اما عدالت تعاملي و عدالت توزيعي بر اين متغير تأثیرات معنادار و مثبتي دارند و حدود 64 درصد از تغييرات رضايت شغلي را تبيين ميكنند.
Justice is one of the most extensive concepts in human society which includes organizations too. "Organizational justice" is defined as an individual’s perception of fairness in an organization and reactions to fairness in an organization. There are many studies indicating that there are some evidence about the effects of justice on diverse aspects of organizational behavior. Furthermore, perceived organizational justice can be considered as a stand for personnel's job satisfaction and their effectiveness in organizations. Organizational justice consists of three components: distributive justice, procedural justice, and interactional justice. The purpose of this study was to introduce a structural model for job satisfaction based on the components of organizational justice. To do so, a random sample consisting of 175 participants were selected from the population of the University of Tehran employees (N=3232). "Causal modeling" approach was considered as the suitable research method, using MIMC for data analysis. Results showed that procedural justice has no significant effect on job satisfaction. However, distributive and interactional justice accounted for approximately 64% of the variation of job satisfaction
آقائی فروشانی، مهدی (1387). بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی، پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی. دانشگاه تهران: دانشکده مدیریت.
اثباتی، زینت (1387). بررسی رضایت شغلی کارکنان شرکت گاز پارسیان و رضایت از کیفیت زندگی در خانواده های کارکنان ساکن در شهرستانهای مهر و لامرد. گـروه روانشناسـی صنعتی و سازمانی، جهاد دانشگاهی واحد تهران.
اشنايدر، سوزان؛ و لويي، ژان (1382). مدیریت در پهنه فرهنگها (ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی). تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2003).
الوانی، سیدمهدی (1388). مدیریت عمومی. چاپ سی و هفتم. تهران: نی.
امیرخانی، طیبه؛ و پورعزت، علیاصغر (1387). تأملی بر امکان توسعه سرمایه اجتماعی در پرتو عدالت سازمانی در سازمانهای دولتی. فصلنامه مدیریت دولتی، 1 (1)، 32-19.
ایراننژادپاریزی، مهدی؛ و ساسانگهر، پرویز (1382). سازمان و مدیریت از تئوری تا عمل. چاپ سوم. تهران: مؤسسه بانکداری ایران.
پورسلیمانی، حسین؛ میرزائی، فاطمه؛ و زارعیان، حسین (1390). ارتباط بین ادراک از عدالت با رضایت شغلی در کارکنان پژوهشکده تربیتبدنی. پژوهشهای مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، سال اول، 1، 70- 59.
پورعزت، علیاصغر (1382). طراحی سیستم خطمشیگذاری برای تحقق عدالت اجتماعی بر مبنای حکومت حقمدار علوی. رساله دکتری، (چاپ نشده) تربیت مدرس.
رابینز، استفین (1390). رفتار سازمان، جلد اول. (ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی). چاپ چهاردهم. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2007).
زارع، محمدعلی (1384). آزمون و اعتباریابی پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتر (JSS). تهران: دومین کنفرانس توسعه منابع انسانی.
سیدجوادین، سیدرضا؛ فراحی، محمدمهدی؛ و طاهریعطار، غزاله (1387). شناخت نحوه تأثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر جنبههای گوناگون رضایت شغلی و سازمانی. فصلنامه مدیریت بازرگانی، 1، 70-55.
شکرکن، حسین (1381). بررسی رابطه عدالت سازمانی با خشنودی شغلی و رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی و عملکرد کارکنان کارخانههای اهواز. اهواز: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
شوماخر، رندال ای؛ و لومکس، ریچارد جی (1388). مقدمهای بر مدلسازی معادله ساختاری. (ترجمه وحید قاسمی). چاپ اول، تهران: جامعهشناسان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2004).
علاقهبند، علی (1384). مدیریت عمومی. چاپ سیزدهم. تهران: روان.
کشانی، عباس (1377). بررسی رابطه رضایت شغلی و فرسودگی شغلی در معلمان کودکان عقبمانده ذهنی آموزشپذیر. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
کلدی، علیرضا؛ و عسگری، گیتا (1382). بررسی میزان رضایت شغلی معلمان ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال یازدهم، شماره دوم، 120-103.
كورمن، آبراهام (1378). روانشناسي صنعتي و سازماني. (ترجمه حسين شكركن). چاپ اول. تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1971).
کوزهچیان، هاشم؛ زارعی، جواد؛ و طالبپور، مهدی (1382). بررسی ارتباط تعهد سازمانی و رضایت شغلی مدیران و معلمان مرد تربیت بدنی آموزشگاههای استان خراسان. فصلنامه المپیک، سال یازدهم، شماره اول و دوم، 52-43.
لِهوی، پل اس؛ و لِمیشو، استنلی (1383). نمونهگیری: روشها و کاربردها، (ترجمه گیتی مختاری و امیر امجدی). چاپ دوم، تهران: پژوهشکده آمار. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1999).
مدنی، حسین؛ و زاهدی، محمدجواد (1384). تعیین اولویّت عوامل موثر بر تعهد سازمانی کارکنان (مطالعه موردی در شرکتهای پالایش گاز فجر و بید بلند). مجله جامعهشناسی ایران. 6 (1)، 33-3.
میرکمالی، سیدمحمد (1383). رفتار و روابط در سازمان و مدیریت. چاپ چهارم، تهران: یسطرون.
نائلی، محمدعلی (1373). انگیزش در سازمانها. چاپ اول. اهواز: دانشگاه شهید چمران.
نعامی، عبدالزهرا؛ و شکرکن، حسین (1383). بررسی روابط ساده چندگانه عدالت سازمانی با خشنودی شغلی در کارکنان یک شرکت صنعتی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران. دوره سوم، سال یازدهم، 2 و 1، 70-57.
یعقوبی، مریم؛ سقاییاننژاد اصفهانی، سکینه؛ گرجی، ابوالقاسم؛ نوروزی، محسن؛ و رضایی، فاطمه (1388). رابطه عدالت سازمانی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی در بین کارکنان منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. فصلنامه مدیریت سلامت، 12 (35)، 32-25.
Al-Zoubi, M. T. (2012). Generating benchmarking indicators for employee job satisfaction. Total Quality Management & Business Excellence, 23)1), 27-44.
Barclay, L., Skarlicki, D. P, & Pugh, S. D. (2005). Exploring the role of emotions in injustice perceptions and retaliation. Journal of Applied Psychology, 90(4), 629-43.
Crow, M. S., Chang, B. L., & Joo, J. (2012). Organizational justice and orga-nizational commitment among South Korean police officers. Journal of Police Strategies & Management, 35 (2),402-423.
Deconinck, J., Stilwell, B., & Dean, C. (2004). Incorporating organizational justice, role status, & pay satisfaction and supervisor satisfaction in a model of turn over intentions. Journal of Business Research, 57, 225-231.
Edwards, B. E., Suzanne, T. B., Winfred, A., & Arlette, D. D. (2008). Relationships between facets of job satisfaction and task and contextual performance. Applied psychology: An International Review, 57) 3( ,441.
Farmer, S. J., Beehr, T. A., & Love, K. G. (2003). Becoming an undercover police officer: A note on fairness perceptions, behavior, and attitudes. Journal of Organizational Behavior. 24, 373-387.
Grawitch, M,. J., Trares, S., & Kohler, J. M. (2007). Healthy workplace Prac-tices and employee outcomes. International Journal of Stress Management, 14 (3), 275-293.
Gupta, V., & Singh, S. (2013). An empirical study of the dimensionality of organizational justice and its relationship with organizational citizenship behaviour in the Indian context. Journal of Human Resource Manage-ment, 24 (6), 1277-1299.
Hansen, A. M., Byrne, Z. S., & Kiersch, C. E. (2013). Development and validation of an abridged measure of organizational justice. Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 147 (3), 217-244.
Imani Nojani, M., Arjmandnia, A. A., Afrooz, G. A., & Rajabi, M. (2012). The study on relationship between organizational justice and job satis-faction in teachers working in general, special and gifted educational systems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 2900-2905.
Kernan, M. C., & Hanges, P. J. (2002). “Survivor Reactions to Reorgani-zation: antecedents and consequences of procedural, interpersonal, and informational justice. Journal of Applied Psychology, 87, 916-928.
Lambert, E., Hogan, N., & Barton, S. (2002). The impact of work-family conflict on correctional staff job satisfaction. American Journal of Criminal Justice, 27, 35-51.
Lambert, E. G., Hogan, N. L., & Griffin, M. L. (2007). The impact of distributive and procedural justice on correctional staff. Journal of Criminal Justice, 35, 644-656.
Lung, L. S., & Tien, H. A. (2010). International strategy implementation: Roles of subsidiaries, operational capabilities, and procedural justice. Journal of Business Research, 63, 52-59
Lin, S. L., & Hsieh, A. T. (2010). International strategy implementation: Roles of subsidiaries, operational capabilities,and procedural justice. Journal of Business Research, 63, 52-59.
Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). “Justice as a mediator of the relationship between methods of mentoring and organizational citizenship behavior”. Academy of Management Journal, 36 (3), 527-55.
Nagy, S. M. (1996). What to do when you are dissatisfied with job satis-faction scales: A better way to measure job satisfaction. Technical Affair Section; International Personnel Management Association Assessment Council. IPMAAC Online.
Palaiologos, A., Papazekos, P., & Panayotopoulou, L. (2011). Organizational justice and employee satisfaction in performance appraisal. Journal of European Industrial Training, 8 (35), 826-840.
Probst, T. M., & Brubaker, T. L. (2001). The effects of job insecurity on employee safety outcomes: Cross-sectional and longitudinal investigations. Journal of Occupational Health Psychology, 2 (6), 129-152.
Shokrkon, H., & Neissi, A. (2007). The relationship between job satisfaction and mental health in the personnel of an oil refinery in Iran. International Journal of Psychoogy, 1, 1-12.
Spector, P. E. (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences.United Kingdom: SAGE Publications, Inc.
Thierry, H., Hacker, H., Kleinbeck, U., & Quast, H. (1998). Work Motiva-tion. New Jersey: Lawrence Earlbaum.
Wagner, J. A., & Hollenbeck, J. R. (2010). Organizational behavior: Secu-ring competitive advantage. New York: Routledge.
Zeinabadia, H., & Salehi, K. (2011). Role of procedural justice, trust, job satisfaction and organizational commitment in organizational citizenship behavior (OCB) of teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29 ,1472-1481.