زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، ژئوشیمی و مطالعه میانبارهای سیال در کانسار اکسید آهن- آپاتیت غرب گلستان‌آباد، شمال‌شرق زنجان
محورهای موضوعی :داریوش عرب زوزنی 1 , حسینعلی تاج الدین 2 * , مجید قادری 3
1 - دانش¬آموخته کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
2 - گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
3 - دانشگاه تربیت مدرس
کلید واژه: زنجان, ژئوشیمی, غرب گلستان¬آباد, کانه‌زایی اکسید آهن- آپاتیت, میانبارهای سیال. ,
چکیده مقاله :
کانسار آهن- آپاتیت غرب گلستان‌آباد در 13 کیلومتری شمال‌شرق زنجان و در زیرپهنه طارم از پهنه البرز- آذربایجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در گستره کانسار شامل یک توالی از سنگ‌های آتشفشانی ائوسن متشکل از توف و گدازه‌های با ترکیب حدواسط (آندزیت تا تراکی‌آندزیت) می‌باشند و توسط توده‌های نفوذی نیمه‌عمیق مونزودیوریت- مونزوگابرویی با سن ائوسن پایانی- الیگوسن می¬باشند قطع شده‌اند. توده‌های نفوذی میزبان کانسنگ‌های آهن- آپاتیت در کانسار غرب گلستان‌آباد دارای سرشت کالک‌آلکالن هستند و از نوع توده‌های متاآلومین- پرآلومین و تیپ I هستند و در محیط تکتونوماگمایی حاشیه فعال قاره¬ای تا پـس از برخـورد تشـکیل شده‌اند. کانی‌سازی در کانسار غرب گلستان‌آباد به‌صورت کانسنگ‌های مگنتیت- آپاتیت و با ساخت و بافت‌های رگه- رگچه‌ای، برشی، توده‌ای و دانه‌پراکنده در توده مونزودیوریت- مونزوگابرویی رخ داده است. کانسنگ از کانی‌های فلزی مگنتیت، هماتیت، پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، کوولیت و ترکیبات هیدروکسیدی آهن و کانی‌های غیرفلزی آپاتیت، اکتینولیت، ترمولیت، کوارتز، اپیدوت، کلریت و سریسیت تشکیل یافته است. دگرسانی¬های گرمابی همراه با کانسنگ‌های آهن- آپاتیت از انواع اکتینــولیتی شــدن، سیلیســی شدن، سریسیتی شدن، پروپیلیتی شدن و سولفیدی شدن هستند. الگوهای فراوانی و تغییرات عناصر نادر خاکی در کانی‌های مگنتیت، آپاتیت و سنگ میزبان کانی‌سازی به نسبت مشابه می¬باشد و یک ارتباط زایشی میان کانسنگ‌های آهن- آپاتیت با توده نفوذی مونزودیوریت- مونزوگابرویی را نشان می‌دهند. مطالعه ریزدماسنجی بر روی میانبارهای دوفازی غنی از مایع به‌دام افتاده در بلورهای آپاتیت، بیانگر دمای همگن‌شدگی سیالات کانه‌ساز در بازه 347 تا 547 درجه سانتی‌گراد و شوری 5.86 تا 21.68 درصد وزنی معادل نمک طعام است. این کانسار از نظر ویژگی‌های زمین‌شناختی و کانی‌سازی، بیشترین شباهت را با ذخایر تیپ اکسید آهن- آپاتیت (IOA) نشان می‌دهد.
The West of Golestanabad deposit is located 13 km northwest of Zanjan, within the Tarom subzone of the Western Alborz-Azerbaijan structural zone. The rocks in the deposit area predominantly consist of an Eocene volcano-pyroclastic sequence of tuff and lava ranging from andesite to trachyandesite in composition intruded by a monzodiorite-monzogabbro subvolcanic intrusive of Upper Eocene-Oligocene age. The intrusive rocks have calc-alkaline affinity and are classified as metaluminous-prealuminous I-type magmas. Magmatism of the area is synorogenic to post-orogenic and related to active continental margin environments. Mineralization at the West of Golestanabad occurs as vein-veinlets, brecciated, massive, and disseminated iron oxide-apatite within the monzodiorite-monzogabbro intrusions. Mineral assemblages of the deposit consist of magnetite, hematite, pyrite, chalcopyrite, chalcocite, covellite, iron hydroxide minerals, apatite, actinolite, tremolite, quartz, epidote, chlorite and sericite. The main alteration minerals are actinolite, quartz, sericite, epidote, and minor sulfide minerals, which are associated with the iron oxide-apatite ores. Similar REE patterns of apatite and magnetite with host rock samples demonstrate a genetic link between the iron oxide-apatite mineralization and monzodiorite-monzogabbro intrusions. Fluid inclusion studies on the apatite indicate homogenization temperatures between 347 and 547°C and salinity from 5.86 to 21.68 wt.% NaCl eq. for the two-phase (LV) inclusions. The study indicates that the main characteristics of the geology and mineralization of the West of Golestanabad deposit are similar to those of the iron oxide- apatite (IOA) deposits.