بررسی و نقد کتاب «علم النّفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت»
محورهای موضوعی :
1 - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
کلید واژه: روان شناسی, علم النّفس, نقد شکلی, نقد محتوایی ,
چکیده مقاله :
از کتاب «علم النّفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت» دکتر علی اکبر سیاسی (1317)، به عنوان نخستین درس نامه دانشگاهی روان شناسی در ایران یاد می شود. در این مقاله تلاش شده است، با توجه به شیوه نامه نقد و بررسی کتب شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، این اثر مورد بررسی و نقد قرار گیرد. این اثر از بیشتر شاخص های ظاهری کتاب از جمله صفحة عنوان، دیباچه، فهرست مطالب، فهرست اصطلاحات، فهرست اسامی، و فهرست گراورها (عکس، شکل، جدول و نمودار)، برخوردار است. نبود مقدمه، هم در ابتدای کتاب و هم در ابتدای فصول، و عدم فهرست منابع در پایان کتاب، از چشمگیرترین کاستی های این اثر در بعُد شکلی هستند. در بُعد محتوایی، تناسب محتوای کتاب با سرفصل های فعلی روان شناسی عمومی، سازمان بندی فصول کتاب با توجه به مباحث علم النّفس، توجه به روان شناسی تجربی، پیشگامی در برگردانی کلمات، توجه به تربیت کـودکان و نوجوانان، بررسی نظریات مهم روان شناسی و نقد آنها، و توجه به منابع ایرانی، از نقاط قوت اثر است. در مقابل ضعف در ارجاع دهی منابع، و روزآمد نشدن چاپ های آخر کتاب، از چشمگیرترین کاستی های این اثر بشمار می آیند.
Abstract: The book "Science of Mind or Psychology from the Standpoint of Education" by Ali Akbar Siassi (1938) is mentioned as the first academic textbook of psychology in Iran. In this article, an attempt has been made to review and critique this work according to the book review method of the Council for the Study of Humanities Texts. This work has most of the apparent indicators of the books, including the title page, preface, table of contents, list of terms, list of names, and list of gravures (photos, figures, tables, and diagrams). The lack of an introduction, both at the beginning of the book and at the beginning of the chapters, and the lack of a list of sources at the end of the book are among the most significant shortcomings of this work in the later form. In terms of content, the relevance of the book's content to the current topics of general psychology, the organization of the book's chapters according to the topics of the science of mind, attention to empirical psycho-logy, pioneering word retrieval, attention to educating children and adolescents, examining important theories of psychology and Criticism of them, and attention to Iranian sources, are among the strengths of the book. The weaknesses in referencing and not updating the latest editions of the book, are among the most significant shortcomings of this work.
افروز، غلامعلی و ارجمندنیا، علی اکبر (1389). نقدنامه روان شناسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
افروز، غلامعلی و ارجمندنیا، علی اکبر (1393). نقدنامه روان شناسی (2). پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
براهنی، محمدنقی (1370). پیشگفتار. در اتکینسون، ریچارد. ال.، اتکینسون، ریچارد. اس.، و هیلگارد، ر. ارنست. زمینه روان شناسی. (ترجمه محمدنقی براهنی، بهروز بیرشک، مهرداد بیک، رضا زمانی، سعید شاملو، مهرناز شهرآرای، یوسف کریمی، نیسان گاهان، مهدی محی الدین، و کیانوش هاشمیان). جلد اول، چاپ پنجم، انتشارات رشد.
پورباقر، ایرج (1347). در روشلن، موریس. تاریخ روان شناسی جدید. ترجمه و نگارش ایرج پورباقر. مؤسسه انتشارات آسیا.
جلالی، مهدی (1343). مقدمه روان شناسی. قسمت اول، انتشارات دانشگاه تهران.
حسینی، سیّدحسین (1393). برنامه ها، اهداف و رویکردهای شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیّدمحمدحسین و مطور، معصومه (1391). نقدي بر کتاب هاي درسی دانشگاهی رشته علوم تربیتی در ایران. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 26، 119 - 142.
حمیدپور، حسن (1390). جایگاه تاریخ روان شناسی ایران در درس تاریخچه و مکاتب. خبرنامه انجمن روان شناسی ایران، بهار.
خوانساری، محمد (1355). یادی از محضر استاد. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 93 و 94، 68 - 75.
رحیمیان، حسن (1337). تاریخ روان شناسی در ایران. پایان نامه کارشناسی رشته فلسفه و علوم تربیتی، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران.
رضایی، انوشیروان (1377). تاریخ روان شناسی جدید در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان شناسی، گروه روان¬شناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
رضایی، انوشیروان و زمانی، رضا (1390). سیر تاریخی روان¬شناسی جدید در ایران. پژوهشهای روان¬شناختی، 27 (4)، 120 - 146.
سیاسی، علی اکبر (1317). علم النفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت. تهران، چاپ خودکار.
سیاسی، علی اکبر (1337). علم النفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت. چاپ چهارم، تهران، کتابخانه ابن سینا.
سیاسی، علی اکبر (1345). علم النفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت. چاپ ششم، تهران، کتابخانه ابن سینا.
سیاسی، علی اکبر (1348). علم النفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت. چاپ هفتم، تهران، کتابفروشی دهخدا.
سیاسی، علی اکبر (1355). گذشته روان شناسی در ایران و آینده آن. مجله روان شناسی، شماره مخصوص، سال پنجم، 14 و 15، 103- 114.
سیف، علی اکبر (1397). روان شناسي پرورشي نوين. نشر دوران؛ ویرایش هفتم.
سياسي، علی اکبر (1386). گزارش یک زندگی. جلد اول، نشر اختران.
صدیق، عیسی (1345). یادگار عمر. انتشارات امیرکبیر. جلد دوم.
قاسم زاده، حبیب¬الله (1394). نقش دكتر صناعي در معرفي روان¬شناسي علمي در ايران. دو ماهنامه بخارا، 108، 217- 225.
قاسم زاده، حبیب الله و حمیدپور، حسن (1389). گزیده هایی از آثار پیشگامان روان شناسی علمی در ایران. کتاب یکم. انتشارات ارجمند.
کاویانی، حسین (1380). روان شناسی ایران در سه اپیزود. تازه های علوم شناختی، 11، 66 - 71.
کی نیا، مهدی (1381). روان شناسی جنایی. جلد اول. چاپ سوم. انتشارات رشد.
مان، نرمان ل (1346). اصول روان شناسی. ترجمه محمود صناعی. تهران، شرکت سهامی نشر اندیشه.
محبوبی اردکانی، حسین (1350). تاریخ تحول دانشگاه تهران و مؤسسات عالی در عصر خجسته پهلوی. انتشارات دانشگاه تهران.
نجاحی، مصطفی (1346). فنّ روان شناسی تجربی. انتشارات دانشگاه تهران.
Alipour, A. (2006).Teaching undergraduate psychology in the Islamic Republic of Iran. International Journal of Psychology, 41 (1), 35–41.
Baron, R. A., & Branscombe, N. R. (2012). Social psychology. Pearson Education.
Burger, J. M. (2014). Personality. Cengage Learning.
Conte, J. M., & Landy, F. J. (2018). Work in the 21st Century: An Introduction to Industrial and Organizational Psychology, 6th Edition. Wiley.
Coon, D., Mitterer, J. O,. & Martini, T. S. (2018). Introduction to Psycho-logy: Gateways to Mind and Behavior. Cengage Learning.
Goodwin, C. James. (2010). Research in psychology: methods and design. John Wiley & Sons.
Greenwood, John D. (2009). A conceptual history of psychology. McGraw-Hill.
Hergenhahn, B. R., & Henley, Tracy. B. (2014). An Introduction to the History of Psychology.Wadsworth, Cengage Learning.
Hunt, E .(2010). Human Intelligence. Cambridge University Press.
James, William. (1890). The Principles of Psychology. New York: Henry Holt and Company.
Kalat, J. (2016). Introduction to Psychology. Cengage Learning.
Kassin, S., Fein, S., & Markus, H. R. (2013). Social Psychology. Wads-worth Publishing.
Mann, S. (2016). Psychology: A Complete Introduction. Teach Yourself.
Nolen-Hoeksema, S., Fredrickson, B. L., Loftus, G., Lutz, C. (2015). Atkinson & Hilgard s Introduction to Psychology. Cenage Learning.
Plotnik, R., & Kouyoumdjian, H. (2010). Introduction to Psychology. Wadsworth Publishing.
Schultz, D. P and Schultz, S. E. (2011). A History of Modern Psychology. Cengage Learning.
Woolfolk, A. (2018). Educational Psychology. Pea